Tổ chức Y tế thế giới xác định bốn cách để giảm nguy cơ sức khỏe từ ô nhiễm không khí

Khí carbon đen, ôzôn và khí mê-tan thường được mô tả như là các chất gây ô nhiễm khí hậu ngắn hạn (SLCPs) - không chỉ làm tăng hiệu ứng nóng lên mạnh mẽ của toàn cầu, chúng còn góp phần đáng kể vào việc ngăn chặn cái chết của hơn 7 triệu người mỗi năm liên quan đến không khí bị ô nhiễm.

Tổ chức Y tế thế giới đánh giá cao hơn 20 biện pháp sẵn có và giá cả phải chăng để giảm thiểu các chất gây ô nhiễm khí hậu ngắn hạn, bao gồm cả các tiêu chuẩn khí thải xe cộ, thu giữ khí bãi rác, chuyển đổi năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch sang các nguồn năng lượng tái tạo, giảm thiểu chất thải thực phẩm và cải thiện nhiên liệu nấu ăn gia đình, chúng được nhìn nhận là có tiềm năng nhất để cải thiện sức khỏe, giảm lượng khí thải ô nhiễm khí hậu ngắn hạn (SLCP) và ngăn chặn biến đổi khí hậu.

-   Giảm bớt lượng khí thải của xe cộ bằng cách áp dụng những tiêu chuẩn cao hơn và hiệu quả hơn có thể làm giảm khí carbon đen và hợp chất gây ô nhiễm khác từ nhiên liệu hóa thạch, cải thiện chất lượng không khí và giảm gánh nặng bệnh tật do ô nhiễm không khí gây ra.

-   Chính sách và các khoản đầu tư, ưu tiên các phương tiện vận chuyển nhanh chuyên dụng như xe buýt và tàu lửa và hỗ trợ mạng lưới người đi bộ và người đi xe đạp được đảm bảo an toàn, từ đó có thể thúc đẩy nhiều lợi ích, bao gồm: du lịch an toàn chủ động và giảm nguy cơ sức khỏe do ô nhiễm không khí và ô nhiễm tiếng ồn và giảm thương tích do giao thông đường bộ.

-   Cung cấp bếp và nhiên liệu thay thế sạch hơn và hiệu quả hơn cho khoảng 2,8 tỷ hộ gia đình có thu nhập thấp trên toàn thế giới phụ thuộc chủ yếu vào các nhiên liệu như gỗ, phân và các nhiên liệu rắn khác dùng trong sưởi ấm và nấu ăn, có thể làm giảm các bệnh liên quan đến ô nhiễm không khí và giảm các nguy cơ sức khỏe.

-   Khuyến khích những cộng đồng có thu nhập trung bình và thu nhập cao tăng mức tiêu thụ các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng có nguồn gốc thực vật, có thể làm giảm bệnh tim mạch và một số bệnh ung thư và làm chậm phát sinh khí thải mê-tan.

* Giải thích một số thuật ngữ:

·     Cacbon đen là một thành phần chính của muội và được hình thành từ quá trình đốt cháy không hoàn toàn của nhiên liệu hóa thạch, gỗ và sinh khối. Nguồn chính bao gồm lượng khí thải từ xe hơi và xe tải; bếp lò; cháy rừng và một số cơ sở công nghiệp. Nó ảnh hưởng đến khí hậu bằng cách chặn và hấp thụ ánh sáng mặt trời và làm "sẫm màu" tuyết và băng khi lắng, lúc đó nó cũng ảnh hưởng đến sự hình thành đám mây. Cacbon đen là một nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe. Nồng độ Cacbon đen đã tăng gấp ba lần ở Bắc bán cầu trong vòng 100 năm qua và đứng thứ 3 trong các khí nhà kính hàng đầu.

·     Khí sinh ra từ bãi chôn lấp chất thải rắn hay còn gọi là khí bãi rác (Landfill gas).

·     "Nhân tố khí hậu tạm thời" – Short-Lived Climate Forcers: Một số nhân tố như ôzôn và Cacbon đen được coi là "ngắn ngủi – tạm thời" vì chúng chỉ ở lại trong khí quyển trong một vài ngày hoặc vài tuần. Ngược lại, "sống lâu" của chất gây ô nhiễm môi trường như CO2 và HFCs có thể ở lại trong bầu khí quyển hàng trăm năm hoặc lâu hơn

Dịch và tổng hợp: Hoài Vi

(Nguồn: Tổ chức Y tế thế giới, cập nhật ngày 23/10/2015)